bimanset
Yeni bir araştırma, ozon tabakasının Dünya’nın yüzey ısısı için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Ozon tabakası olmasaydı, gezegenimiz 3,5 Kelvin (-269 derece) daha soğuk olurdu.
Şarku’l Avsat’ın arXiv dergisinden aktardığı habere göre, yansıyan güneş ışığının çeşitli geri bildirim mekanizmaları, Dünya’nın ortalama sıcaklığının dengelenmesi ve belirlenmesinde rol oynar.
En basit haliyle güneşten radyasyon aldığımız söylenebilir. Bu radyasyonun bir kısmı üst atmosferden yansırken, geri kalanı aşağı doğru hareket eder.
Bu radyasyonun bir kısmı hava ve yer tarafından emilir. Radyasyonun geri kalanı Dünya yüzeyine geri yansıtılır. Bunun çoğu uzaya geri kaçar, ancak bir kısmı atmosfer tarafından yeniden emilir.
Aslında bu çok basit bir denklem. Sıcaklığımız ve iklimimiz, atmosferdeki farklı parçacıkların bolluğundan, okyanusa ve atmosfer sirkülasyon sistemlerine kadar her şeye bağlıdır.
Dünya’nın üst atmosferindeki ozon tabakası, güneşten gelen ultraviyole radyasyonu engellemek için kritik öneme sahipken, çoğu iklim modeli, ozonun Dünya’nın iklimini incelemedeki rolünü görmezden geldi.
Ancak araştırmacılar, yeni bir çalışmada ozon tabakasının etkisini inceledi.
Bilim insanları, Dünya’nın her zaman bir ozon tabakasına sahip olmadığını varsayıyor. Yaşamın ortaya çıkmasından önce, atmosferimizde ozon esasen yoktu.
Dünya milyarlarca yılını çok ince bir ozon tabakasıyla yaşayarak geçirdi. Günümüzde gördüğümüz kalın seviyelere ancak nispeten yakın zamanlarda sabitlendi.
Dünya atmosferinin önemli bir bölümünü oluşturan moleküler oksijen iklim oluşumunda küçük bir rol oynarken, ozon tabakasının büyük rolü vardır.
Araştırmacılar, ozon tabakasının etkisini incelemek için Dünya ikliminin bir dizi simülasyonunu kullandı.
Üst atmosferdeki ozon miktarını değiştirdiler ve Dünya sıcaklığının bir dengeye ulaşmasını sağladılar.
Çalışmada ozon varlığının yüzey sıcaklıklarımız üzerinde ısınma etkisine sahip olduğunu, Dünya’nın yüzey sıcaklığını ortalama olarak yaklaşık 3,5 Kelvin artırdığını buldular.
Ozon tabakası ister insan eliyle, ister de başka bir yolla yok olsa, bunun iklimimiz üzerinde yıkıcı bir etkisi olması bekleniyor.
Ozon eksikliğinin ilk etkisi, üst stratosferin soğuması olacaktır. Soğuk hava çok fazla nem tutamaz, bu nedenle stratosfer daha kuru hale gelir.
Su buharı önemli bir sera gazıdır ve bu nedenle onsuz küresel ısınmanın Dünya üzerindeki etkisi azalacaktır.
Dünya sıcaklığındaki değişikliklerin yanı sıra, ozon eksikliğinin genel olarak iklimimiz üzerinde önemli etkileri olacaktır.
Ozon eksikliği ve bunun sonucunda stratosferin soğuması da atmosferin bu tabakasını istikrarsızlaştırarak bulut oluşumunu engelleyecektir. Bu, bulutları yalnızca daha düşük ve daha yüksek irtifalarda görünmeye zorlar.
Ayrıca, bazı jet akımları ekvatora yakın yerlerde güçlenirken, kutuplara yakın yerlerde zayıflayacaktır. Bunun da, tüm enlemlerde mevsimsel hava modelleri için ciddi sonuçları olacaktır.
Dünya atmosferi zengin, karmaşık bir sistemdir ve bu sonuç, her bileşenin önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
