bimanset
TBMM dün İsveç’in NATO üyeliği teklifini onaylayarak, Ankara’nın bazı müttefiklerini hayal kırıklığına uğratan 20 aylık gecikmelerin ardından Batı bloğunu genişletme yolundaki son büyük engeli de ortadan kaldırdı. İsveç ve Finlandiya, Rusya’nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgalinin ardından askeri ittifaka katılma teklifinde bulundu. Ancak Mayıs 2022’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İskandinav ülkelerinin katılma taleplerini reddetti.
Türkiye Finlandiya’nın teklifini Nisan 2023’te onayladı ancak NATO üyesi Macaristan ile birlikte İsveç’i bekletti. Macaristan, Stockholm’den özel bir talepte bulunmadı ancak Türkiye İsveç’ten, ülkesinde teröristleri bastırmak için daha fazla adım atmasını talep etti. Peki bu süreçte Stockholm, Helsinki, Washington ve diğer NATO ülkeleri, Ankara’nın kaygılarını gidermek için neler yaptı? Siyasi analistlere göre Batı ile ilişkiler gerilmiş olsa da Erdoğan için jeopolitik zaferler söz konusu.
İsveç ve Finlandiya hangi tavizleri verdi?
2022’de Madrid’de yapılan bir NATO toplantısında Türkiye, İsveç ve Finlandiya ile silah ambargolarını kaldıracakları ve PKK üyelerine ve Ankara’nın 2016’daki darbe girişiminden sorumlu tuttuğu FETÖ’ye karşı önlemler alacakları bir anlaşma imzaladı. Aynı yıl Stockholm, Türkiye’ye askeri teçhizat ihracatı yasağını, şirketlerin ya da ürünlerin ayrıntılarını açıklamadan kaldırdı.
İsveç geçen yıl Haziran ayında, bir terör örgütüne üye olmayı yasadışı hale getiren yeni bir terörle mücadele yasa tasarısı sunarak anlaşmanın kendisine düşen kısmını yerine getirdiğini söyledi. Daha sonra 2023’te İsveç’in üst düzey bir mahkemesi Ankara’nın FETÖ üyesi olduğunu söylediği iki Türk’ün iadesini engelledi ve bir temyiz mahkemesi de Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından PKK’yı finanse etmeye teşebbüs eden bir kişinin mahkumiyetini onadı.
Adalet Bakanı Gunnar Strommer, Türkiye ve çoğunluğu Müslüman olan diğer ülkelerdeki eleştirilere cevaben, İsveç’in Müslümanların kutsal kitabı Kuran’ın alenen yakılmasını engellemek için yasayı değiştirip değiştiremeyeceğini incelediğini söyledi. Finlandiya ise 2022 yılında Türkiye’ye silah ihracatı izni vermeyi duruma göre değerlendirmeyi kabul etti. Yaklaşık bir yıllık bir bekleyişin ardından Ankara Helsinki’nin onayını aldığını açıkladı.
Diğer NATO üyeleri ne yaptı?
Erdoğan geçen yıl Temmuz ayında bir NATO konferansında İsveç’e sonunda yeşil ışık yakılacağının sinyalini verdiğinde, NATO üyesi Kanada, optik ekipman da dahil olmak üzere insansız hava aracı parçaları üzerindeki ihracat kontrollerinin kaldırılması için Türkiye ile görüşmeleri yeniden başlatmayı kabul etti.
Hollanda da Türkiye’ye silah sevkiyatı üzerindeki kısıtlamaları kaldırdı.
